Eduardo had heel wat gebackpackt en daarmee veel ervaring opgedaan over wat een hostel leuk maakt of juist niet. Hij heeft het weten samen te vatten in de naam van zijn eigen hostel: local friend. En dat is ook helemaal waar: niets is leuker dan onderdak vinden bij een lokale vriend. Petje af voor zijn enorme aanpassingsvermogen, iedere keer weer nieuwe mensen met weer nieuwe wensen.

Local friend betekende ook dat ik soms boodschappen deed en kookte voor de gasten (en mijzelf natuurlijk), net wanneer het uitkwam. En Eduardo at mee en het was gezellig. Het woord delen hebben we niet gebruikt, maar het was wel wat we deden. Eduardo was helemaal in sync met zijn missie.

Op een keer kwamen er wat bouwvakkers logeren. By the way, dat is een goed teken, als locals dit hostel verkiezen boven anderen, nou dan zal het wel snor zitten. Ze lieten foto’s zien. Het was feestelijk gezellig om samen die foto’s te bekijken. In geuren en kleuren schilderden ze het verhaal dat de foto’s vertelden:

De mannen woonden in een favella van Rio de Janeiro. Het leven is daar wat anders dan wij hier gewend zijn, en ik kan alleen maar respectvol observeren. Ik neem aan dat een goede maaltijd daar niet altijd voor iedereen is weggelegd. Dus hoe delen die Brazilianen dan hun rijkdom?

Eigenljk heel simpel: als er uit de vleesfabriek een vrachtwagen komt rijden houd je met een groepje gelijkgezinden de chauffeur aan en dirigeert hem naar je favella. Aldaar aangekomen wordt de wagen op straat uitgeladen en kan de hele buurt een maaltje komen halen. Als iedereen voorzien is mag de chauffeur weer vertrekken. Wat kan het leven toch simpel zijn.

Ik denk met warme herinneringen terug aan die ontmoeting. Het zijn gewoon hardwerkende bouwvakkers, die ten behoeve van hun gemeenschap wat extra belasting ophalen, naar behoefte. Niks geniepig, gewoon in het openbaar.

Eduardo heeft mij ook geinspireerd om een muurschildering achter te laten. Daar wil ik graag mee eindigen:

Helemaal onderaan zie je de tralies van een gevangenis, dat verbeeldt hoe velen ons huidige geldsysteem ervaren. Ik geloof dat zich uit dat geldsysteem momenteel een nieuw systeem aan het ontwikkelen is. Dat nieuwe systeem onstaat doordat het huidige systeem decomponeert in twee systemen.

Een eerste laag faciliteert de coordinatie van onze samenwerking, verbeeldt door de vlinders. En een tweede laag kanaliseert ons vertrouwen, verbeeldt door de hartjes.

Ik realiseer mij dat ik al eens beloofd had die decompositie uit de doeken te doen, maar dat ik dat tot nu toe nog niet gedaan heb. Bij deze:

Eerst en vooral, ik herhaal het nog maar eens: systemen gaan onze economie niet veranderen, ons bewustzijn wel, door middel van ons gedrag. En dan hebben we wel nieuwe systemen nodig, vandaar.

Los van ons bewustzijn, wat heb je eigenlijk nodig om een economie te laten draaien? Dan komt het raamwerk dat ik al eens presenteerde van pas: in een economie dienen twee vragen beantwoord te worden:
1. wie doet wat?
2. wie neemt (of krijgt) wat?

En beide vragen hebben twee aspecten: een coordinatieaspect en een besturingsaspect:
1. wie doet wat: wie kan wat doen, en: wie beslist daarover?
2. wie neemt (of krijgt) wat: wie kan wat nemen of krijgen, en: wie beslist daarover?

Het eerste aspect is een puzzel, een coordinatievraagstuk. Het tweede aspect is van een geheel andere orde, dat gaat over vertrouwen, welke beslissing durf ik jou te laten nemen?

In onze huidige economie realiseren we beide functies mbv geld. Namelijk: als ik de prijs van iets weet kan ik besluiten om iets te kopen of niet, dat is een coordinatiebeslissing. En als jij iets van mij koopt dan vertrouw ik jou niet maar de ruilwaarde van het geld dat je me geeft.

Mijn stelling is dat als ons bewustzijn groter wordt, dus als we meer rekening gaan houden met elkaar, ja, dan kunnen we elkaar ook meer vertrouwen. En als we elkaar meer vertrouwen dan hoeven we niet meer alles uit te ruilen. Op die manier houden we dan meer rekening met elkaar, we coordineren meer. De informatie die geld ons verschaft, nl alleen maar de ruilwaarde, is dan volstrekt ontoereikend. Nu al zie je allerlei aanvullingen aan die informatie mbv allerlei keurmerken. En tenslotte de besturing, we zien nu toch echt een beweging richting cooperaties, meenten (commmons) en timebanks, dat zijn allemaal vormen van integrale besturing waar de stakeholder het voor het zeggen heeft, niet de shareholder.

Dan kunnen we nu de overval van bouwvakkers op de vleesvrachtwagen beter begrijpen: dat was een daad van coordinatie binnen een ontoereikende besluitvorming. Ze hielden zich wel aan het adagium van Louis Blanc: ze deden wat ze konden en namen wat ze nodig hadden. Dat deze daad schijnbaar gedoogd wordt is wat mij betreft een prelude van integrale besluitvorming. En wie vindt dat hier sprake is van regelrechte diefstal moet misschien eens kijken naar een regel van zo’n 6000 jaar oud: in het oude Israel mocht je nemen van het land wat je voor dat moment nodig had, ook als dat land niet van jou was, maar niet meer dan dat.

Kortom, zowel onze informatievoorziening als onze besluitvorming zijn ontoereikend voor ons nieuwe bewustzijn.

eerste publicatie: nieuwe mensaberichten 093, dec 2021