Het gaat goed met de economie. Maar niet met de salarissen. Dat is een normaal verschijnsel volgens het CBS. Dat geloof ik graag, maar is dat eigenlijk wel zo normaal? De beurzen schieten omhoog, maar Jan met de Pet krijgt daar letterlijk niets van mee. Wat betekent die beurs dan eigenlijk?

Waar je naar kunt kijken is de waarde van alle aandelen verhandeld op de beurs. Dat is ongeveer aequivalent met kijken naar een beursindex als de AEX of de Dow-Jones. Wat zegt zo’n getal? Het is de som van de waarde der bezittingen van de haves (in tegenstelling tot de have-nots). Het is uiteindelijk een ruilwaarde (Marx maakte een onderscheid tussen ruilwaarde en gebruikswarde).

Ik beweer dat de waarde van de beurs een graadmeter is voor het extractievermogen van de haves, de extractiewaarde. Die waarde van de beurs is vooral ook een verwachtingswaarde. Hoeveel verwacht ik dat mijn aandeel in de toekomst nog waard is? Dat is de prijs die ik er voor hebben wil en als de koper dat ook gelooft betaald hij dat. En de toekomstige waarde van een aandeel is het dividend dat we verwachten te ontvangen. En dat dividend? Dat is wat het bedrijf heeft weten te veroveren op de kopers van haar producten met allerlei proto-monopolistische trucs als patenten en zo. Hoe meer je kunt veroveren, hoe meer je kunt extraheren, hoe groter je beurswaarde. Je beurswaarde is dus een maat voor je extractiewaarde.

Dan moet Jan met de Pet natuurlijk wel zo dom zijn om hem dat te laten gebeuren. En hier zit hem de crux, zolang Jan zich niet bewust is van zijn eigen koopverslaving én dat hij met iedere koop de haves spekt zal dit eeuwig doorgaan. Maar wat nu als Jan eens gaat nadenken? Gandhi had daar een strategie voor: non-violent non-cooperation. Hoe kan die non-violent non-cooperation er in deze context uitzien?

Hier heb ik het al eens gehad over trickle-down en trickle-up nav Piketty. Anders gezegd: de beurs is een graadmeter voor je trickle up-vermogen. En dat klopt dan weer: als de beurs omhoog gaat blijven de salarissen achter. Mijn stelling is dat non-violent non-cooperation er uit kan zien als trickle-down: Jan kan dingen kopen waar hij aan verdient ipv zijn baas, Jan koopt alleen nog trickle-down producten.

Hoe kunnen we Jan helpen down te trickelen? Ik denk aan twee stappen: ten eerste moeten er natuurlijk wel trickle-down-producten te koop zijn. En ten tweede moet Jan dat weten. Een trickle-down-app! In Beeldbellen heb ik al verteld dat we met wakkeraan begonnen zijn de freedom shares uit Ruilen is huilen, delen is spelen te implementeren. Een belangrijk deel van onze gesprekken gaat over hoe we ons duurzaam kunnen gedragen, daarin inspireren we elkaar en geven elkaar tips. Zo heb ik onlangs besloten structureel het WNF te sponsoren om aldus mijn BMW-CO2-uitstoot te compenseren. Maar nu? Duurzaam was in onze gesprekken tot nu toe vooral groen. Maar duurzaam is ook trickle down, dat heb ik dus maar op de agenda gezet van de volgende bijeenkomst. Mijn inschatting is dat trickle-down een tandje ingewikkelder is dan groen. Ik wil beginnen bij Follow the Money en Federated Bookkeeping. I’ll keep you posted.

Let op: als Jan dingen koopt waar wij met zijn allen aan verdienen ipv alleen onze bazen dan zijn we al een aardig eind op weg naar het zzp-schap, maar daar kom ik misschien een andere keer op terug.

Begrijp me goed, veel van de haves die we op de beurs tegenkomen zijn pensioenfondsen, zij vertegenwoordigen het pensioen van vele have-nots. Dus via een omweg zijn die have-nots toch weer vertegenwoordigd.

eerste publicatie: nieuwe mensaberichten 092, nov 2021