Gedurende vele jaren ben ik op zoek geweest naar de nieuwe economie. Tijdens die pelgrimage kwam ik allerlei aforismen tegen die wonderwel omschreven wat ik gevonden had.

Bijvoorbeeld Gandhi’s uitspraak: de wereld heeft genoeg voor ieders behoeften, maar niet voor ieders begeerten. Ik weet nog dat dat zo inging tegen wat ik altijd geleerd had, namelijk dat we in een schaarse wereld leven. Eerst dacht ik: nee, dat klopt niet. Maar toen dacht ik: maar waarom zegt zo iemand dat, zou het misschien toch kloppen? Maar hoe dan? Ik heb op die uitspraak gekauwd. Het heeft me een hele tijd gekost om de waarheid daarvan te doorvoelen. Dat is heel langzaam gegroeid, dat was geen aha-Erlebnis. Maar nu voelt het als vertrouwd, als logisch bijna, als helemaal waar. Die waarheid komt juist naar voren op het moment dat ik me realiseer dat we nog steeds wel degelijk in een schaarse wereld leven, maar die schaarste is door ons zelf gecreeerd en dat verklaart Gandhi’s uitspraak juist.

En zo vond ik veel meer uitspraken. Bijvoorbeeld Jezus die zei: het is zaliger te geven dan te nemen. Gaat volstrekt in tegen ons idee van de homo economicus.

Maar gaande mijn weg was er een gat. Onze economie is uiteindelijk een aggregatie van al onze individuele gedragingen. Als we een andere economie wensen zullen we ons gedrag moeten veranderen. En dan komt vrijheid om de hoek kijken: kan ik dan niet zomaar alles doen wat mijn hartje begeert? Ik realiseerde mij dat ik dat gat alleen kon dichten met de juiste definitie van vrijheid.

Uiteindelijk heb ik vrijheid alsvolgt gedefinieerd (zie Vrijheid is als voorrang, ik herhaal hem hier even): vrijheid is als voorrang, het is geen recht maar een plicht. Welke plicht dan? Toen werd het lastiger. Ik voelde het antwoord wel maar kon dat nog niet echt onderbouwen. Maar toch: vrijheid is de plicht om te zorgen voor ons, de planeet en de toekomst. Let op: als ik aldus vrij ben betekent dat dat ik voor jou de gelegenheid schep om ook vrij te zijn, dit is dus een virale definitie.

En toen was mijn pelgrimstocht volbracht en kon ik het opschrijven. Dat is dus mijn boekje geworden. Maar nu komt het: pas later kwam ik de uitspraak tegen die hoort bij mijn definitie van vrijheid, hij is van Krishnamurti: when you are free, you have no choice. En ook kwam ik Fichte tegen: nur derjenige ist frei der alles um sich herum frei machen will. Let wel: deze uitspraken staan dus niet in de huidige versie van mijn boekje.

Maar mijns inziens omschrijft dit aforisme van Krishnamurti wel precies de kern van mijn gedachten. En dat deze definitie van vrijheid viraal is, is heel mooi verwoord door Fichte. Waar het me om gaat is dat ik al die andere aforismen allang was tegengekomen, ze zitten in ons collectieve bewustzijn. Maar die kern niet. Die kern waaruit onze nieuwe economie zal ontspruiten zit nog niet in ons collectieve bewustzijn. Je kan dit aforisme zo vinden op het web, maar niemand lijkt zich er van bewust te zijn. Op die manier is dit aforisme geheim, net zoals Blavatsky sprak over the secret doctrine.

Misschien verklaart dat waarom onze economie nog niet duurzaam is, waarom we nog niet vrij zijn.

eerste publicatie: nieuwe mensaberichten 104, dec 2022