Het gaat goed! Erger nog: het gaat steeds beter! Ook de club van Rome begrijpt nu dat het niet het systeem is dat we moeten veranderen maar onszelf. Kijk maar.

Ik heb al vaker geargumenteerd dat mijns inziens ons economisch systeem de aggregatie is van onze individuele gedragingen. En dus, als we een ander systeem willen, dan zullen we ons gedrag moeten veranderen. En dus, als we ons gedrag willen veranderen dan zullen we een ander bewustzijn nodig hebben. En dus? Jouw bewustzijn kan ik niet veranderen. Of misschien toch? Gewoon door voor te doen. Dan gaat het misschien viral, dat nieuwe gedrag. Ik vind het wel frappant dat de club van Rome er 50 jaar over doet om dit te begrijpen. Maar ook bij mijzelf heeft het lang geduurd, dus ik zal niet klagen.

Afgelopen maand was ik ook op de jaarlijkse degrowthconferentie (https://esee-degrowth2024.uvigo.gal/en/) en sprak met Vincent Liegey over die onhebbelijke term degrowth, die wel zegt wat we niet willen maar niet wat we wel willen. Vincent had voor mij een eye-opener: alle mooie termen zoals bijvoorbeeld deeleconomie worden uiteindelijk in beslag genomen door commercie. Degrowth is een naar woord, dat zal niet overgenomen worden. Ik was enigszins flabbergasted en begin ondertussen een beetje verliefd te worden op het woord.

Laat ik afsluiten met een onderzoek dat ik laatst tegenkwam: wat is het veiligste automerk? Het ging alsvolgt:

Men neme een stel verschillende auto’s en men laat hen 1.000.000 kilometer rond de wereld rijden. We meten hoever de auto komt voordat de bestuurder dood is. Puur uit interesse meten we ook het aantal doden onder de overige weggebruikers door toedoen van de auto.

Het merk Tank was overduidelijk winnaar, die als enige de volledige 1.000.000 kilometer had afgelegd. De bestuurder kwam heelhuids aan, wel enigszins beduusd vanwege het aantal slachtoffers onder zijn tegenliggers.

Er was ook enige kritiek op de ondezoeksopzet, zo las ik elders. Er was bijvoorbeeld iemand die de posiie innam dat de onderzoekers vergeten waren om onderscheid te maken tussen rechts houden en links houden. De onderzoekers hadden zich verwaardigd de criticus van repliek te dienen, hun verweer was dat zij puur de invloed het merk wilden meten en daarom af hebben gezien van het introduceren van bijkomende factoren.

Om toch tegemoet te komen aan de kritiek hebben de onderzoekers twee kleinere deelonderzoeken gedaan, een waarbij voortdurend rechts werd gehouden, en een waarbij voortdurend links werd gehouden. Maar de resultaten waren niet significant anders. Wel observeerden sommige onderzoekers een mogelijk verband met in welk land de rit werd aangevangen, maar omdat jurisdictie niet in hun model voorkwam hebben ze dit verder buiten beschouwing gelaten.

eerste publicatie: nieuwe mensaberichten 122, jul 2024